İsrail Dışişleri Bakanlığında “acil” bir toplantı düzenlenirken Savunma Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’ye gelişmiş silahların satışını gözden geçirileceğini belirttiler. Türk hükümetinin artık İsrail ile “stratejik bağlar” istemediği, Türk ordusunun da, “savunma stratejisi” ile ilgili bir konuda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “siyasi talimata razı olduğu” öne sürüldü. İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Ayalon da, Türkiye ile bir ihtilafın önlenmesi gereğini vurgularken “Türkiye’yi İsrail’in önemli bir stratejik ortağı ve bir istikrar çapası olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.
“Anadolu Kartalı” tatbikatı, Gazze Operasyonu sırasında ciddi bir gerginliğin patlak verdiği Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni sancılar yarattı. Türkiye’nin, geçen Perşembe günü tatbikatın uluslararası kısmına katılacak İsrail uçaklarının Gazze Operasyonunda yer almış olabileceğine dikkat çekerek İsrail’in tatbikatta yer almamasını talep etmesi ve buna protesto olarak ABD, İtalya ve Hollanda da tatbikata katılmayacaklarını bildirmesi ortaya çıkması İsrail’de büyük yankı buldu.
“TÜRKİYE İLE STRATEJİK BAĞLAR TEHLİKEDE”
İsrail basınına göre, İsrail Dışişleri Bakanlığı, Pazar gecesi “acil” bir toplantı düzenlenirken Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilisi, Haaretz gazetesine Gazze Operasyonu’nun ardından “Türkiye ile stratejik bağların tehlikede olduğu yolunda kaygıların bulunduğunu” söyledi. Yetkililerinin “krizin derinliğini” görüştüklerini belirten gazete, “Bir görüşe göre, ‘stratejik bağlar’ durumun tek taraflı haline geldi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığındaki Türk hükümeti bu bağlarla ilgilenmiyor” diye yazdı. Gazete, üst düzey bir İsrailli yetkilinin “Belki realite değişti ve bizim var olduğunu sandığımız bağlar artık sona erdi” sözlerini de aktardı.
“ABD İLE ÜÇLÜ ANLAŞMAYI İHLAL EDEN İLK REEL ADIM”
Ancak diğer bazı yetkililerinin durumun kurtulabileceğini sandıklarını kaydeden gazete, yine üst düzey İsrail Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin, “Bu Türklerin pek alışılmamış bir adımıdır çünkü Erdoğan’ın İsrail karşıtı söylemlerine rağmen bu, İsrail, ABD ile Türkiye arasındaki üçlü anlaşmayı ihlal eden ilk reel adımdır” değerlendirmesini de yansıttı.
“ASKERLER, BAŞBAKANIN SİYASİ TALİMATINA RAZI OLDU”
Haaretz, İsrailli yetkililerinin bildikleri kadarıyla Türk askerlerinin attıkları adımın, “Erdoğan’ın doğrudan verdiği talimatlardan kaynaklandığını” söylediklerini kaydettikten sonra “Analistler, Türkiye’nin tutumundaki kilit değişimin, askerlerin savunma stratejisine ilişkin bir konuda başbakanın siyasi talimatlarına razı olmalarıdır” diye yazdı.
“TÜRKİYE İLE KRİZ ÖNLENMELİ”
Buna karşın, İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Ayalon, fırtınayı dindirmeye çalışırken Türkiye ile krizin önlenmesi gerektiği mesajını verdi. Ayalon, “Türkiye ile ihtilaf noktasına gelinmemesi, çıkarımıza. Türkiye’yi İsrail’in önemli bir stratejik ortağı ve bir istikrar çapası olarak görüyoruz” dedi.
Buna karşın yaşanan gelişmelerin, Türkiye’yi olumsuz etkileyeceğini ima eden Ayalon “Stratejik ortaklığa bağlılık, iki taraflı. Anlamlı stratejik bağın korunması iki taraf için önemli” da şeklinde konuştu.
Aylon’un sözlerini değerlendiren Yedioth gazetesi ise, “Başbakanlık, Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin son aylardaki davranışlarından memnuniyetsizlik duymakla birlikte yetkililer, fırtınayı dindirmeyi umuyorlar” yorumunu da yaptı.
“YETKİLİLER SİLAH SATIŞLARINI VE DESTEĞİ GÖZDEN GEÇİRİYORLAR
”Öte yandan, Türkiye’nin İsrail’in tatbikatından dışlamasının savunma sanayi işbirliği üzerindeki olası etkileri de tartışılıyor. Jerusalem Post gazetesi, “Türkiye, İsrail’i dışlarken yetkililer, silah satışlarını ve desteği gözden geçiriyorlar” başlığını kullandı.
Gazete “Savunma yetkilileri, Türkiye’ye yönelik ileri teknoloji silah satışlarının gözden geçirileceğini söyledikleri ve Türkiye ile ilgili önde gelen uzman bir akademisiyen, bağlardaki kötüleşme sürerse Washington’da Türkiye’ye Ermeni soykırımı konusunda verilen desteğin sona erdirilmesini önerdi” diye yazdı. Bu arada, gazete, Savunma Bakanlığı yetkililerine dayanarak halen Türkiye’nin bazı silah taleplerinin Bakanlığın ilgili birimi tarafından incelendiğini söylediklerini belirtirken bu taleplerin “Kudüs ile Ankara arasındaki diplomatik bağlardaki değişikliklerin nedeniyle gözden geçirilmesi gerekecek” diye yazdı.
Gazete ayrıca, bir yetkilinin Türkiye için dile getirdiği “Bu, Batı’dan uzaklaşmakta olduğu gibi gözüken bir ülke ve bunun etkileri olabilir” görüşünü de aktardı. İki ülke arasında artan gerginliklere rağmen savunma sanayi alanındaki ilişkilerin sürdüğünü kaydeden Jerusalem Post, bunun bir örneği olarak da geçen Aralık’ta imzalanan 140 milyon dolarlık anlaşmasını gösterdi.
İsrail’in de, kısa bir süre önce yıllar önce yapılan M60 tanklarının modernizayonuna ilişkin 700 milyon dolarlık anlaşmayı tamamlanırken Türkiye’ye insansız Heron uzay araçlarının teslim edildiğine de dikkat çeken gazete, buna karşın, Eylül ayında Türkiye’nin satın almak istediği füze savunma sistemi ile ilgili bir teklif sunması için İsrail’e davet yapmazken Çin, ABD’li ve Rus şirketlerinden teklif istediğini anımsattı.
